रेल्वे मध्ये स्लीपर-जनरल कोच कमी कमी झाले ; एसी डबे वाढले … जेणेकरून उत्पन्न वाढेल.

प्रवाशांनो, कृपया काळजीपूर्वक वाचा… आता ट्रेनमध्ये स्लीपर आणि जनरल कोचच्या जागा मिळणे अधिक कठीण होऊ शकते. कारण, सेकंड क्लास आणि स्लीपर कोच कमी करून एसी डबे वाढवले ​​जात आहेत. गेल्या दशकात एसी कोच 9.8% ने वाढले आहेत, तर स्लीपर कोच 2.8% आणि सेकंड क्लास डबे 6.6% ने कमी झाले आहेत. या कारणास्तव, द्वितीय श्रेणीतून प्रवास करणाऱ्या प्रवाशांची संख्या ८५.३% वरून ८.७% ने घटून ७६.६% झाली आहे.

यामागचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे भारतीय रेल्वे सातत्याने तोट्यात जात आहे. आता त्याची किंमत रु.100 प्रति रु. 107 रुपये मिळवण्यासाठी. खर्च करावा लागतो. 2015 ते 2020 दरम्यान, AC तृतीय श्रेणी वगळता, सर्व वर्गांचे नुकसान झाले आहे. त्यामुळे अनेक गाड्यांमध्ये काही स्लीपर किंवा जनरल डबे काढून त्याऐवजी एसी डबे लावण्यात येत आहेत. याचा परिणाम असा होतो की स्लीपर आणि सेकंड क्लासमध्ये प्रवास करणाऱ्यांना एकतर जास्त भाडे मोजावे लागते आणि एसी कोचची तिकिटे घ्यावी लागतात किंवा प्रवासाचे दुसरे काही साधन शोधावे लागते.

फायदा असा की… एसी कोचचे भाडे स्लीपरपेक्षा दुप्पट वाढले आहे.

• 2019-20 मध्ये एसी थर्ड क्लासमधून रेल्वेला 65 कोटी रुपये मिळतील. फायदा झाला. दरम्यान, स्लीपरमधून 16 हजार कोटी रुपये आणि द्वितीय श्रेणीतून 14 हजार कोटी रुपये मिळाले आहेत. नुकसान सहन करावे लागले.

• 2020-21 मध्ये कोरोनाच्या काळात, रेल्वेला एसी थर्ड क्लासमधून 6500 कोटी रुपये मिळाले. नुकसान सहन करावे लागले. या काळात स्लीपर क्लासकडून २० हजार कोटी रुपये जमा झाले. आणि द्वितीय श्रेणीतून 17 हजार कोटी रु. यात ५० लाखांहून अधिक नुकसान झाले.

• गेल्या दशकात एसी कोचच्या भाड्यात प्रति किलोमीटर प्रति प्रवासी 33 पैशांनी वाढ झाली आहे, तर त्याच कालावधीत स्लीपर भाड्यात केवळ 17.5 पैशांनी वाढ झाली आहे.

• 7व्या वेतन आयोगाच्या शिफारशींच्या अंमलबजावणीमुळे, 2015 च्या तुलनेत 2022 मध्ये रेल्वेचा कर्मचाऱ्यांच्या पगार आणि पेन्शनवरील खर्च 60% वरून 69% पर्यंत वाढला आहे.

• रेल्वेला नवीन ट्रॅक आणि नवीन गाड्यांसारख्या महत्त्वाच्या पायाभूत सुविधांशी संबंधित खर्चासाठी एलआयसी आणि बाजारातून निधी उभारणे भाग पडते.

पण सुविधा वाढत आहेत… ट्रेनमध्ये जेवण येण्यापूर्वी 90 मिनिटांपर्यंत तुम्ही QR कोडद्वारे तुमची आवडती डिश निवडू शकाल.

नवी दिल्ली प्रवाशांना मोबाइलवर मेनू तर पाहता येणार आहेच शिवाय उपलब्ध वस्तूंमधून त्यांच्या आवडीचे खाद्यपदार्थही मागवता येणार आहेत. इंडियन रेल्वे केटरिंग अँड टुरिझम कॉर्पोरेशन (IRCTC) लवकरच ही सुविधा सुरू करणार आहे. एका अधिकाऱ्याने सांगितले की जेवणाच्या वेळेच्या किमान 90 मिनिटे आधी मेनू बदलता येईल. ट्रेनच्या मेन्यू कार्डमध्ये क्यूआर कोड टाकला जाईल. त्याचे स्कॅनिंग करून, उपलब्ध खाद्यपदार्थांमधून प्रवासी त्यांच्या आवडीच्या वस्तू निवडू शकतात आणि ऑर्डर करू शकतात. उदाहरणार्थ, जर तुम्हाला भाताऐवजी फक्त रोटी हवी असेल किंवा संपूर्ण थाळीऐवजी इडली किंवा वडासारखे हलके काहीतरी खायचे असेल तर ते देखील निवडता येईल.